Wpływ

LITERATURA

W wieku XVII naśladowcami liryki Jana Kochanowskiego byli: Jan Czahorski, Joachim Bielski, Stanisław Grochowski, Szymon Szymonowic oraz Adam Władysławiusz. W zakresie gatunków literackich, oddziaływanie poezji Kochanowskiego można dostrzec we fraszkach Jana Gawińskiego, Jana Borkowskiego, Jakuba Teodora Trembeckiego, cyklu trenów autorstwa Sebastiana Klonowica, Andrzeja Zbylitowskiego, Daniela Naborowskiego, Samuela Twardowskiego i innych mniej znanych autorów.

Od połowy XVIII wieku Jan Kochanowski zaczął być traktowany jako klasyk literatury polskiej. Chętnie sięgano po cytaty z jego twórczości w utworach literackich, a także włączano jego dzieła w skład lektur szkolnych. Wysoko cenili poezję Kochanowskiego teoretycy epoki, tacy jak Ignacy Krasicki czy Franciszek Ksawery Dmochowski.

Pisarze i poeci wieku XIX, oprócz nawiązań do stylu poety, akcentowali jego cnoty osobiste oraz obywatelskie, stawiając je jako wzór dla ówczesnych. Czynili tak głównie klasycy, jak Kazimierz Brodziński w dziele O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej. Romantycy natomiast zarzucali mu niewolnicze uzależnienie od wzorców obcej kultury, a pomijanie rodzimych, np. Maurycy Mochnacki uważał, że Treny są stanowczo przecenione. Osądy te nie były charakterystyczne dla pozostałych romantyków. Adam Mickiewicz cenił Jana Kochanowskiego i uważał za „najgienialniejszego z braci” Kochanowskich. Do motywów obecnych w poezji Kochanowskiego nawiązywali m.in. Juliusz Słowacki w Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu czy Józef Bohdan Zaleski w Przechadzce poza Rzymem.

Pod koniec XIX wieku utwory pochwalne na cześć Kochanowskiego napisali Maria Konopnicka oraz Wiktor Gomulicki.

W XX wieku Kochanowski był powszechnie wydawany i traktowany za wielkiego poetę renesansowego. Inspirował również poetów tamtego czasu: Leopolda Staffa, Jarosława Iwaszkiewicza, Emila Zegadłowicza, Juliana Tuwima, Bolesława Leśmiana i Mieczysława Jastruna.

TEATR

Życie Jana Kochanowskiego stało się inspiracją dla kilku widowisk dramatycznych: anonimowy Jan Kochanowski, rymotwórca polski, czyli zabawa w Czarnolesiu, opera Jan Kochanowski w Czarnym Lesie autorstwa Karola Krupińskiego oraz Droga do Czarnolasu autorstwa A. Maliszewskiego.

MUZYKA

Pierwszym muzykiem, który użył poezji Kochanowskiego w utworze muzycznym był polski kompozytor renesansowy oraz instrumentalista Mikołaj Gomółka. Skomponował on muzykę do poetyckiego tłumaczenia psalmów biblijnych autorstwa Jana Kochanowskiego.

Od początków XIX do drugiej połowy XX wieku 32 kompozytorów skomponowało do tekstów Kochanowskiego 50 utworów. Dużą popularnością w XIX wieku cieszyły się opracowania muzyczne Trenów oraz Psałterza. Na początku XX wieku zainteresowanie muzyków poezją Jana Kochanowskiego było raczej niewielkie. Muzykę napisali m.in. Stanisław Niewiadomski, Feliks Nowowiejski, Stanisław Lipski.